اگر با ارزهای دیجیتال آشنا باشید، حتماً با این مسئله مواجه شده‌اید که قطعی‌شدن تراکنش‌ها مدتی به‌طول می‌انجامد و مدت‌زمان متغیری، حول‌و‌حوش چند دقیقه باید جهت اطمینان از تأیید نهایی یک تراکنش منتظر بمانید.
مدت‌زمان لازم برای تأیید نهایی تراکنش در بلاک چین‌های مختلف متفاوت است و به ماهیت بلاک چین و مسائل مرتبط با اجماع (Consensus) آن بستگی دارد. بنابراین در ارتباط با نهایی‌شدن تراکنش‌ها باید به این موارد توجه ویژه‌ای داشت.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها چیست و چرا ضروری است؟
نهایی‌شدن (Finality) تراکنش به‌معنای این است که پس از انجام آن، این فرایند تغییر نکند، برگشت نخورد یا لغو نشود. میزان ترافیک یا کندی یک بلاک چین بر سرعت نهایی‌شدن تراکنش‌ها تأثیر می‌گذارد.
بنابراین نهایی‌شدن را می‌توان مقدار زمانی دانست که باید منتظر ماند تا تضمین شود تراکنش‌های اجراشده روی بلاک چین برگشت نمی‌خورند یا به‌بیان ساده‌تر «تراکنش‌ها از دست نمی‌روند».
نهایی‌شدن تراکنش‌ها موضوعی مهم برای مشاغلی است که با ارزهای دیجیتال سرو‌کار دارند؛ چراکه انتظار بیش از حد در شبکه می‌تواند اثر نامطلوبی روی کسب‌وکارها یا شرکت‌هایی که از این دارایی‌های دیجیتال به‌عنوان روش پرداخت استفاده می‌کنند داشته باشد.
برای روشن‌شدن اهمیت این موضوع، فرض کنید هر دفعه که می‌خواهید خریدی انجام دهید مجبور باشید ۱۰ دقیقه منتظر بمانید. در چنین شرایطی خرید‌کردن برای شما دشوار می‌شود. برای شرکت‌ها هم چنین شرایطی حاکم است، با این تفاوت که آنها باید در کوتاه‌ترین بازه زمانی ممکن بدانند چه میزان دارایی در اختیار دارند.
هنگامی که صحبت از فناوری بلاک چین به میان می‌آید، تراکنش‌ها به‌دلیل ویژگی نهایی‌شدن، غیرقابل‌تغییر هستند. البته باید به این موضوع توجه داشت که تراکنش‌ها به‌طور خودکار و فوری نهایی نمی‌شوند، بلکه به‌تدریج و با تأیید بلاک‌های متعدد، نهایی می‌شوند.
تراکنش قطعی
تراکنشی را قطعی می‌گوییم که در بلاک چین قرار گرفته و به‌طور رسمی ثبت و تأیید شده باشد. در عین حال شبکه آن را پردازش کرده و احتمال بازگشت آن نیز وجود نداشته باشد. برای اینکه یک تراکنش قطعی شود، نیاز به تعداد مشخصی تأیید دارد که این میزان در بلاک چین‌های مختلف، متفاوت است.
برای مثال در شبکه بیت کوین هر ۱۰ دقیقه یک بلاک جدید تولید می‌شود؛ اما تنها یک تأیید برای ثبت تراکنش در بلاک چین قابل‌اطمینان نیست و نمی‌توان آن را یک تراکنش قطعی و غیرقابل بازگشت محسوب کرد.
همان طور که گفته شد، تراکنش‌های بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری برای آنکه در بلاک چین ثبت شوند و قابل‌برگشت نباشند، باید قطعی شوند. یعنی بسته به نوع بلاک چین به تعداد مشخصی تأیید نیاز است. تعداد تأییدهای موردنیاز یک تراکنش به عواملی مانند صرافی‌ای که تراکنش در آن انجام می‌شود و مقداری که انتقال داده می‌شود نیز بستگی دارد. برخی از صرافی‌ها یک تراکنش را فقط پس از یک تأیید، پردازش می‌کنند و برخی دیگر به ۳ یا تعداد بیشتری تأیید نیاز دارند.
در بلاک چین بیت کوین به‌طور متوسط در هر ۱۰ دقیقه یک بلاک جدید ساخته می‌شود. اولین بلاک پس از تراکنش، نشان‌دهنده اولین تأییدی است که انجام شده است، بنابراین یک تراکنش در شبکه بیت کوین پس از ۱۰ دقیقه اولین تأیید خود را دریافت می‌کند. با اضافه‌شدن بلاک‌های بعدی از طریق فرایند استخراج، تراکنش تأییدهای بعدی خود را دریافت می‌کند.
از سوی دیگر هرچه ارزش تراکنش بیشتر باشد، تعداد تأییدهای موردنیاز تراکنش بیشتر است. بعید است که تراکنش در بلاک چین بیت کوین بیش از ۶ تأیید نیاز داشته باشد، مگر آنکه ارزش ارز دیجیتال ارسال‌شده بیش از ۱,۰۰۰,۰۰۰ دلار باشد.
برای تراکنش‌های زیر ۱,۰۰۰ دلار ۳ تأیید کافی است.در نتیجه، تأیید کامل یک تراکنش در شبکه بیت کوین معمولاً بیش از یک ساعت زمان نمی‌برد. البته باید توجه داشت اگر شبکه شلوغ باشد، مثلاً زمان‌هایی که قیمت نوسان بالایی دارد، این زمان ممکن است افزایش یابد.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در اتریوم
در وایت پیپر اتریوم اشاره شده که حداقل ۶ تأیید برای قطعی‌شدن تراکنش در این بلاک چین موردنیاز است. در شبکه اتریوم هر تأیید کمتر از ۱ دقیقه زمان می‌برد. در نتیجه، این تعداد تأیید تقریباً بین ۲ تا ۶ دقیقه طول می‌کشد؛ اما در عمل به‌نظر می‌رسد تعداد تأییدها در بلاک چین اتریوم چندان منطبق با وایت پیپر این شبکه نبوده و اتفاق‌نظری نیز درباره اینکه تراکنش‌ها در اتریوم دقیقاً به چند تأیید نیاز دارند تا آن را به‌شکلی معتبر و قطعی بپذیرند، وجود ندارد.
با این حال تراکنش‌های اتریوم معمولاً از طریق صرافی‌های ارز دیجیتال انجام‌شده و تعداد تأییدهای لازم، بستگی به صرافی‌ای دارد که از آن استفاده می‌شود. به‌بیان دیگر، هر صرافی ارز دیجیتال به‌طور مجزا درباره تعداد تأییدهای موردنیاز برای قطعی‌شدن یک تراکنش اتریوم تصمیم می‌گیرد، در نتیجه زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها نیز متفاوت خواهد بود.
تعدادی از صرافی‌های بزرگ نیازمند حدود ۱۲ تا ۳۵ تأیید هستند تا یک تراکنش در شبکه اتریوم را خاتمه‌یافته در نظر بگیرند. البته باید به این نکته توجه داشت که تأییدهای کمتر، به‌معنی سطح امنیتی پایین‌تر است.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در بایننس اسمارت چین
بایننس اسمارت چین (Binance Smart Chain) بلاک چین صرافی بایننس است و با ساختاری مشابه بایننس چین (Binance Chain) طراحی شده است. بایننس اسمارت چین به‌طور ویژه برای بهبود مقیاس‌پذیری در بلاک چین‌ها، اجرای قراردادهای هوشمند به‌موازات بایننس چین و سازگاری با ماشین مجازی اتریوم ساخته شده است.
بایننس اسمارت چین یکی از سریع‌ترین بلاک چین‌ها در انجام تراکنش‌هاست و کارمزد اندکی دارد. همین کارمزد کم موجب شده است ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز روی این پروتکل برای توسعه‌دهندگان بسیار جذاب باشد.
بایننس اسمارت چین که با قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز سازگار است، به بایننس چین متصل است تا بتواند در مدت‌زمانی کوتاه‌تر و با سرعتی بالاتر تراکنش‌ها را تأیید کند. زمان ایجاد بلاک در بایننس اسمارت چین ۳ ثانیه است. این بلاک چین به زمان اندکی حدود ۶۰ تا ۷۵ ثانیه برای نهایی‌شدن تراکنش‌ها نیاز دارد.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در کاردانو
کاردانو یک بلاک چین نسل سوم و مبتنی بر سازوکار اثبات سهام است که با هدف ارائه جایگزینی کارآمدتر برای شبکه‌های مبتنی بر اثبات کار طراحی شده است. مقیاس‌پذیری کم و کندی تراکنش‌ها همواره یکی از چالش‌های بلاک چین‌های اثبات کار بوده است. چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson)، هم‌بنیان‌گذار اتریوم، از تأثیرات این چالش‌ها روی شبکه‌های بلاک چینی آگاه بود و به همین دلیل توسعه شبکه بلاک چینی کاردانو را آغاز کرد.
بلاک چین کاردانو از سازوکار اثبات سهامی با نام اوروبوروس (Ouroboros) استفاده می‌کند و برخلاف پروتکل‌های استخراج ارز دیجیتال، مصرف انرژی محدودی دارد.
کاردانو در یک دوره زمانی دو ساله راه‌اندازی شد و تنها فناوری بلاک چین مبتنی بر بازبینی یا داوری همتا (Peer-Reviewed) است که می‌تواند تراکنش‌های سریع و ارزان را انجام دهد. هدف نهایی اکوسیستم کاردانو حل مشکلاتی است که همتایان آن نظیر بیت کوین و اتریوم با آن مواجه هستند. سازندگان بلاک چین کاردانو تلاش می‌کنند تا شبکه‌ای سریع‌تر و غیرمتمرکز‌تر از بیت کوین بسازند و در عین حال تراکنش‌های ارزان‌تری نسبت به اتریوم ارائه دهند.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در کازماس
کازماس (Cosmos) شبکه غیرمتمرکزی از بلاک چین‌های موازی و مستقل است که هرکدام از سوی الگوریتم‌های اجماع تحمل خطای بیزانس (BFT) مانند تندرمینت (Tendermint) پشتیبانی می‌شوند. به‌بیان دیگر کازماس اکوسیستمی از بلاک چین‌هایی است که می‌توانند مقیاس‌پذیر باشند و با یکدیگر تعامل کنند.
یکی از ویژگی‌های الگوریتم اجماع تندرمینت، تأیید و نهایی‌کردن سریع تراکنش‌هاست. الگوریتم اجماع مورداستفاده در کازماس در مدت‌زمان ۵ تا ۶ ثانیه تراکنش را تأیید می‌کند و کاربران می‌توانند مطمئن باشند که تراکنش‌ها به‌محض ایجادشدن بلاک، نهایی می‌شوند؛ خصوصیتی که در بلاک چین‌های اثبات کار مانند بیت کوین و اتریوم وجود ندارد.
در واقع تأیید تراکنش‌ها در شبکه کازماس متفاوت از سیستم نهایی‌شدن در بیت کوین و بلاک چین‌های مشابه آن بوده و برای قطعی‌شدن تراکنش نیازی به تشکیل چند بلاک نیست.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در لایت کوین
شبکه لایت کوین هر ۲.۵ دقیقه یک بلاک جدید تولید می‌کند. یک تراکنش لایت کوین می‌تواند با یک تأیید در این زمان کامل شود؛ اما آخرین بلاک در بلاک چین تا زمان اضافه‌شدن بلاک‌های بیشتر پس از آن، قابل‌تغییر است. بنابراین برای برگشت‌ناپذیری تراکنش، ۶ تا ۱۲ بلاک باید تولید شوند. به‌عبارت دیگر، بین ۶ تا ۱۲ تأیید برای نهایی‌شدن تراکنش موردنیاز است.
به همین علت مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌های لایت کوین بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه است. اکثر صرافی‌ها، پردازشگرهای پرداخت و کیف پول‌ها در مدت‌زمان ۱۵ دقیقه تراکنش‌های لایت کوین را تأیید می‌کنند.